Filtr oleju jest elementem układu smarowania. Olej silnikowy, aby mógł spełnić swoje zadania w silniku, musi być filtrowany ze względu na występujące w nim podczas pracy zanieczyszczenia. Zanieczyszczenia organiczne: pozostałości po niespalonym paliwie, produkty utleniania, termiczny rozkład i spalanie samego oleju. Zanieczyszczenia nieorganiczne: pył w powietrzu i cząstki metali.

Głównym zadaniem filtra oleju jest usuwanie zanieczyszczeń znajdujących się w oleju smarującym elementy ruchome jednostki napędowej pojazdu. Olej silnikowy filtrowany jest na początku przez tzw. smok, który usuwa z niego największe zanieczyszczenia, następnie trafia on do filtra. Tam filtracja jest znacznie bardziej dokładna, ponieważ usuwane są zanieczyszczenia o wielkości nawet 1/50 milimetra.

We wnętrzu filtra znajduje się papierowy wkład, który jest odporny na rozpuszczanie przez olej, a jednocześnie przepuszczający go przez swoją powierzchnię. Jest on ułożony na kształt harmonijki po to, by maksymalnie zwiększyć powierzchnię roboczą, przez którą może być filtrowany olej.